Ανατομία γόνατος
Το γόνατο είναι μία πολύπλοκη άρθρωση, σε αντίθεση με το ισχίο που το επάνω μέρος του μηρού θυλακωνει στην λεκάνη.
Η πολυπλοκότητα της αρθρώσεως έγκειται στο ότι δύο επίπεδες επιφάνειες, του μηρού και της κνήμης, πρέπει να έχουν κάμψη και στροφή ώστε να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της βαδίσεως.
Αυτό επιτυγχάνεται με τους συνδέσμους, έσω και έξω πλάγιο, τους χιαστούς και τους μηνίσκους οι οποίοι εκτός της εξισορρόπησεως του βάρους του σώματος πάνω στην κνήμη, κινούνται μπρος πίσω κατά τη βάδιση
Και το ισχίο και το γόνατο, είναι οι δύο κυρίες αρθρώσεις της βαδίσεως.
Κατά την απλή βάδιση το ισχίο δέχεται φορτία περίπου 180 kg σε κάθε βήμα, το ίδιο δέχεται και το γόνατο.
Τα υπέρβαρα άτομα ασκούν ακόμη μεγαλύτερο βάρος στο ισχίο και το γόνατο, το οποίο ισοδυναμεί με το τετραπλάσιο του παραπανίσιου βάρους.
Δηλαδή ένα άτομο που ζυγίζει 100 kg ενώ θα έπρεπε να ήταν 80, η διαφορά των 20 κιλών πολλαπλασιάζεται x 4 για να μας δώσει το επιπλέον φορτίο του γόνατος και του ισχίου κατά τη βάδιση
Αρθρίτις
Η ομαλή κίνηση των αρθρώσεων οφείλεται στον χόνδρο που επικαλύπτει την επιφάνεια κινήσεως.
Επίσης η παραγωγή αρθρικού υγρού βοηθά στην λίπανση και στην καλύτερη κίνηση της αρθρώσεως.
Με τα χρόνια ο αρθρικός χόνδρος υπόκειται σε φθορά με αποτέλεσμα η κίνηση της αρθρώσεως να μην είναι τόσο ομαλή και να υπάρχει πόνος κατά τη βάδιση.
Εμφανισιακά το γόνατο αλλάζει άξονα και πολλές φορές η ύπαρξη αρθρικού υγρού δημιουργεί διόγκωση.
Το αρθρικό υγρό υπάρχει φυσιολογικά στην άρθρωση αλλά όταν υπάρχει πόνος, ο οργανισμός προσπαθεί να παράγει μεγαλύτερη ποσότητα θεωρώντας οτι η καλύτερη λίπανση της αρθρώσεως θα μειώσει τον πόνο.
Όμως, όσο το γόνατο διογκώνεται, αυξάνεται η εσωτερική τάση, που με τη σειρά της αυξάνει τον πόνο, όσο αυξάνεται ο πόνος ο οργανισμός παράγει ακόμη παραπάνω υγρό και η άρθρωση μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο, πόνου και αυξημένης παραγωγής αρθρικού υγρό.
Αυτό λέγεται ύδραρθρο (ή υγρό στο γόνατο).
Η κλινική εικόνα ενός αρθριτικού γόνατος εξαρτάται από το πόσο μεγάλη είναι η αρθριτικη επιβάρυνση.
Στα αρχικά στάδια υπάρχει λίγος πόνος στην αρχή της κινήσεως ο οποίος επανεμφανίζεται μετά από κόπωση.
Με τα χρόνια το γόνατο χειροτερεύει στραβώνει και υπάρχει αισθητή ανωμαλία στην κίνηση της κάμψεως και της εκτάσεως.
Όταν ο άξονας του γόνατος παραμορφωθεί σημαντικά, τότε συνυπάρχει και αστάθεια κατά τη βάδιση, κυρίως όταν κάποιος προσπαθεί να κατέβει σκάλα.
Μέχρι τώρα έχουμε μιλήσει για την τυπική οστεοαρθρίτιδα η οποία οφείλεται στην γήρανση.
Στις ρευματοπάθειες, οπως η ρευματοειδής αρθρίτις, η βλάβη δεν ξεκινάει από το χόνδρο αλλά από τα μαλακά μόρια (ιστούς) της αρθρώσεως με αποτέλεσμα τελικά να καταστραφεί και ο χόνδρος.
Οι ρευματοπάθειες είναι γενικευμένες παθήσεις του κολλαγόνου και συνήθως προσβάλλουν πολλές αρθρώσεις.
Η τελική αντιμετώπιση μιας παραμορφωμένης αρθρώσεως, είναι η ίδια που γίνεται και στην οστεοαρθρίτιδα, δηλαδή ολική αρθροπλαστική.
Αλλά πριν φτάσουμε εκεί, ο πάσχων πρέπει να παρακολουθείται από ρευματολόγο και να παίρνει την σωστή φαρμακευτική αγωγή για την επιβράδυνση της νοσήσεως.
Ενδείξεις Χειρουργείου
Πότε χειρουργούμε.
Τα διεθνή κριτήρια του χειρουργείου της αρθροπλαστικής του γόνατος είναι ο πόνος και η αδυναμία βάδισης άνω των 200 300 μέτρων. Επίσης η αστάθεια κατά τη βάδιση θέλει άμεση αντιμετώπιση.
Η διάγνωση της νόσου είναι εύκολη με την κλινική εξέταση.
Παρατηρούμε τον άξονα του γόνατος, το εύρος κινήσεως, την αστάθεια και τον κριγμό κατά την κάμψη και έκταση.
Οι απλές ακτινογραφίες γονάτων σε όρθια θέση είναι αρκετές.
Σπανίως είναι απαραίτητη η μαγνητική τομογραφία.
Εάν γίνει πιθανότατα θα δείξει και ρήξη μηνίσκου, εκτός των εκφυλιστικών αλλοιώσεων του γόνατος.
Είναι σφάλμα σε μία ηλικία που κανονικά κάνουμε αρθροπλαστική γόνατος να κάνουμε αρθροσκόπηση και διόρθωση των μηνίσκων, καθότι το κυρίως πρόβλημα είναι η αρθρίτις του γόνατος και όχι η βλάβη των μηνίσκων που είναι προϊόν της αρθρίτιδας.
Το έξυπνο γόνατο, η επιλογή μας, δίδει άριστα αποτελέσματα και μας επιτρέπει να χειρουργήσουμε σε ηλικίες μικρότερες των 60, με την βεβαιότητα ότι το μόσχευμα θα εχει μακροζωία.
Είδη αρθροπλαστικών
Πολλά χρόνια πριν, πιστεύαμε, ότι σε μια κατεστραμμένη άρθρωση του γόνατος αρκούσε να τοποθετηθεί ένας μηχανισμός τύπου μεντεσέ, ώστε να αποκατασταθεί η κίνηση.
Όμως το γόνατο είναι πολύπλοκη άρθρωση που δεν κάνει μόνο κάμψη και έκταση.
Οι παλαιές αρθροπλαστικές τύπου «μεντεσέ», εκτός πολύ ειδικών περιπτώσεων, δεν χρησιμοποιούνται πλέον.
Έχουν επικρατήσει τα μοσχεύματα όπου αλλάζει μόνο η κατεστραμμένη επιφάνεια του γόνατος.
Συνήθως αλλάζουμε όλη την επιφάνεια του γόνατος εκτός λίγων περιπτώσεων όπου αλλάζεται μόνο η εσωτερική πλευρά με ήμιαρθροπλαστική (ή μερική).
Η τελευταία είναι μόνο το 6% του συνόλου των ολικών αρθροπλαστικών και έχει πολύ περιορισμένες ενδείξεις.
Στην Ελλάδα οι ασθενείς προσέρχονται πολύ αργά στο ιατρό, αφού πλέον έχει καταστραφεί το σύνολο της αρθρώσεως.
Επιφανειακή ή συγχρονη αρθροπλαστική.
Το χειρουργείο συνίσταται στην αφαίρεση της φθαρμένης επιφάνειας της αρθρώσεως πολυγωνικά, με ειδικούς οδηγούς.
Την καλύπτουμε με μια θήκη μετάλλου που κινείται πάνω σε ένα «πλαστικό» μηνίσκο.
Το γόνατο ευθυγραμμίζεται και η βάδιση γίνεται χωρίς πόνο.
Πολλοί έχουν πάει στον οδοντίατρο και έχουν βάλει θήκη σε μη επισκευάσιμο δόντι.
Αυτή είναι η καλύτερη παρομοίωση για το, πώς λειτουργεί και τι είναι μια αθροπλαστική γόνατος.
Η τοποθέτηση της προθέσεως με τον κλασσικό τρόπο μπορεί να δώσει εξαιρετικό αποτέλεσμα, όμως πολλοί ασθενείς διαμαρτύρονται για πόνο κατά την βάδιση.
Οφείλεται στην όχι ακριβή τοποθέτηση του μοσχεύματος στο άξονα περιστροφής του γόνατος.
Οι ρομποτικές τεχνικές λύνουν αυτό το πρόβλημα, αν και πολλοί ιατροί ισχυρίζονται ότι με τον κλασσικό τρόπο, ζυγίζουν καλύτερα την κίνηση του γόνατος.
Όλα τα χρόνια χειρουργήσαμε με τον κλασσικό τρόπο, το ζύγισμα του γόνατος μπορεί θαυμάσια να γίνει με τις νέες τεχνικές και σίγουρα δεν θα γυρίζαμε πίσω.
Η Επιλογή μας
Το έξυπνο χειρουργείο, το πρόπλασμα γόνατος με τους οδηγούς, έτοιμο προς χρήση.
Σήμερα έχει αναπτυχθεί ένα «έξυπνο» χειρουργείο που συνδυάζει το κλασικό μόσχευμα, την Ρομποτική ακρίβεια, τον ελάχιστο χρόνο χειρουργείου, και τη μικρή τομή δέρματος.
Επιπλέον δεν υπάρχει απώλεια αίματος και η παραμονή στο νοσοκομείο περιορίζεται στις 2 με 3 ημέρες.
Προεγχειρητικά λαμβάνονται αξονικές τομογραφίες και καθορίζεται ο λειτουργικός και ανατομικός άξονας και η βλάβη του συγκεκριμένου γόνατος.
Με τη χρήση ειδικού λογισμικού και εικονικής πραγματικότητας, αναπαράγεται ένα τρισδιάστατο μοντέλο του πάσχοντος γόνατος και καθορίζεται το μέγεθος και η τοποθέτηση του μοσχεύματος, ώστε να επιτευχθεί άριστο αποτέλεσμα.
Εφόσον ο ιατρός εγκρίνει το τρισδιάστατο μοντέλο, γίνεται κατασκευή ενός εκμαγείου του γόνατος όπου εμφανίζονται όλες οι βλάβες και αλλοιώσεις που υπάρχουν.
Ο σχεδιασμός του εκμαγείου, με την δοκιμαστική πρόθεση.
Πάνω σε αυτό το εκμαγείο κατασκευάζονται οι οδηγοί που θα επιτρέψουν στον ιατρό να διαμορφώσει το γόνατο του ασθενούς για την ιδανική τοποθέτηση του μοσχεύματος.
Στο χειρουργείο ο ιατρός εφαρμόζει τους οδηγούς, προετοιμάζει το γόνατο, τοποθετεί το μόσχευμα και κλείνει το τραύμα.
Όπως αντιλαμβάνεστε το 40% του χειρουργείου γίνεται εκτός χειρουργείου.
Οι οδηγοί κοψίματος δεν είναι ενιαίου τύπου, αλλά συγκεκριμένοι για το γόνατο του πάσχοντος και μόνο για αυτό.
Το επιτυχημένο χειρουργείο είναι αυτό που επιτρέπει στον πάσχοντα να γυρίσει στην πλήρη δραστηριότητα με καλή και ανώδυνη κίνηση του γόνατος.
